عاشورا همواره نقطه آغاز حرکتهای عظیم در تاریخ اسلام بوده است. عاشورا مشعل بزرگ زندگی و آزادگی است. ...در حرکت اخیر ملت ایران(از سال1342ش به بعد) نیز، از نیروی توفانگر عاشورا استفاده بسیار شد،لیکن سخن اصلی عاشورا، یعنی نماز-عدالت(هر دو با هم)، چنانکه باید مطرح نگشت، و اگر گاه گفته شد از حدّ حرف نگذشت. نماز توجّه به بی نیازیهای خداست و عدالت توجّه به نیارهای خلق خدا. تا از خلق خدا و نیازهای آنان غافل باشی،چگونه در برابر خداخواهی ایستاد، و با خدا سخن خواهی گفت، و دوست خواهی شد و قرب خواهی یافت،چگونه؟
با توجه به آنچه یادآوری گشت خوب روشن می شود که ما نسبت به عاشورا مدیونیم؛ و ادای این دَین حز از راه تحقّق بخشی به اهداف عاشورا عملی نخواهد شد. عاشورا پدید آمد تا به قرآن عمل شود. و شعار اصلی قرآن کریم در ساختن جامعه انسانی توحید و عدل است.
هنگامی که ارزشها مطرح می شوند،ارزشبانان باید بیدار و حسّاس باشند، تاهرجا زمینه ای پیش آمد که به افول ارزشی بینجامد،هشدار دهند و سخن بیدارگر را بگویند، و ذهن جامعه را روشن سازند، و دستاویزهای تخطئه و نفوذ را از دست دشمنان دین خدا بگیرند، و بدینسان در مرز تکلیفی خویش حضور داشته باشند.
اینجانب به واقعیّتهای دردناکی که در میان توده های مسلمان و طبقات مختلف ملّت می گذرد بیشتر توجه دارم تا به سخنان تصویرگرانه ای که گفته می شود. از اینرو از موضع عدم غفلت و عدم تغافل سخن می گویم؛ و می نگرم که اظهار حقایق اسلامی و تعالیم قرآنی-حتی در حکومت اسلامی- نیز وظیفه است. و آنچه در این چند سال اخیر- گاه گاه – یادآوری کرده ام در همین جهت بوده است و از موضع آگاهی و دردمندی و دلسوزی،نسبت به مسائل و واقعیّات مربوط به «اسلام» و «ملت»، و به منظور صیانت اعتقادات دینی نسلها.1

این نویسنده[علامه حکیمی]، این انقلاب را –در نوشته های دوران پیروزی- دارای هویّت دینی و انبیایی خوانده است، و اربعین سال 99 هجری قمری(57هجری شمسی)را دارای رسالتی شمرده است از نوع رسالت انبیا و اوصیا«ع»، و حکمای بزرگ اجتماع و اخلاق، رسالتی ابراهیمی و موسایی و داودی و سقراطی و مسیحایی و محمدی و علوی و حسینی و جعفری و ... در برابر ظلمها و جنایتهای نمرودی و فرعونی و قارونی و جالوتی و آنوتوسی و اشرافیّت رم و سرمایه داری سفیانی مکّه و چپاولهای دربار اموریان دمشق و عبّاسیان بغداد و ... و بیقین صدق کلام او تنها با ساقط شدن طاغوت سیاسی، و برجای ماندن طاغوت اقتصادی، تحقّق نخواهد یافت.

1-قیام جاودانه.ض133-134
2-همان.229

...در اینجا،نمی توانم از یادکرد افسوسی بس گران بگذرم. و آن افسوس بس گران این است که عاشورا،هنوز هم،چنانکه باید شناخته باشد شناخته نیست. دوست به گونه ای عاشورا را ننمایانده است، و دشمن به گونه ای عاشورا را پوشانده است.

دوستان و معتقدان بیشتر از هر چیز به بُعد عاطفی عاشورا گراییدند، و در راه تحقّق بخشیدن به رسالتهای گران عاشورا کوتاهی کردند. و دشمنان در نشناختن عاشورا،یا کوچک شمردن عظمتهای آن اصرار ورزیدند، و برای دور نگاهداشتن افکار و اذهان و نسلها و شهرها از آشنایی با عاشورا و هماهنگ شدن با اهداف آن،کوشش بسیار کردند. اگر دوستان هرچه بیشتر به شناساندن ابعاد عجیب و عظیم عاشورا پرداخته بودند،دشمنان توفیق چندانی نمی یافتند. خورشید که طلوع می کند همه بشریّت آن را می بینند،و همه انسانها خورشید را می شناسند و از عظمت و ارزش آفتاب آگاهند. و مگر عاشورا خورشید تابنده در آفاق ارزشهای انسانی و تعالیهای روحی بشری نیست. پس چرا چنانکه باید شناخته نیست؟ شب عاشورا،روز بزرگ انسانیّت است، و روز عاشورا ملکوت سترگ همه روزهاست...

افسوس که سرایندگان عاشورا،ذات عاشورا را نسرودند؛یا کمتر گفتند...
افسوس که گویندگان عاشورا،ذات عاشورا را نگفتند؛یا کمتر گفتند...
ذات عاشورا ذات طلوع است:حماسه و رسالت...و آنان بیشترازغروب دم زدند:کشته شدن و اسارت...؟
ذات عاشورا نماز است و عدالت؛نه تنها عزاداری و مصیبت.اگر کسی عاشورا را با همه ابعاد آن بشناسد،اصل مصیبت امام حسین«ع» را فراموش می کند،و برای«عاسورای حسینی» به سوگ می نشیند.
افسوس که زبان عاشورا،آنسان که باید فهمیده بشود نشد،و کسان از نزد خویش برای پیام عاشورا واژه ساختند؛و همان را که وارثان عاشورا در «زیارت عاشورا» آموخته بودند؛یعنی دشمنی با ستمگران(حَربٌ لِمَن حارَبَکُم)میز-چنانکه باید-نیاموختند،و چهره های ستمگران اصلی را نشناختند و نشناساندند-و گاه پنهان داشتند- و افسوس!...

واژه های عاشورا،تنها «تشنگی»، «شهادت» و «اسارت» نیست، «نماز» و «عدالت» نیز هست؛¹ بلکه واژه های اصلی،همین دوتاست،نماز واژه شب عاشوراست،و عدالت واژه روز عاشورا... یعنی پیام شب عاشورا نماز است،و پیام روز عاشورا عدالت. و آن سه(تشنگی،شهادت و اسارت)،سکّوی پرتاب است،لیکن چنین درک نشد و نمی شود، و آنهمه زیارتهای آموزنده و در متن آموزشها جای داده نشد و نمی شود، آن زیارت که می گوید:
أشهدُ أنَّکَ قَد آَمَرتَ بالقسطِ و العَدلِ وَ دَعَوتَ إلَیهِما، و أنَّکَ صادقٌ صِدیقٌ،صَدقتَ فیما دَعَوتَ ألَیه. ²
-من گواهی می دهم(یا حسین) که تو به اجرای قسط و عدل فرمان دادی،و جامعه اسلامی را به قسط و عدل فرا خواندی، و تو راستگویی و صدّقی(ولّی راستین خدایی)،و به هرچه فراخواندی صادقانه فراخواندی...
1

1-سخنان حضرت امام حسین«ع» را، که از کتاب«تحف العقول» نقل شد،دوباره بخوانید و در آنها ژرف بیندیشید؛نیز خطبه دوم روز عاشورا را «ابصارالعین» ص 7و11
2-زیارت روز اوّل ماه رجب.

قیام جاودانه.ص 91-93

اقامه "عزای حسینی" برای احیای "مرام حسینی" است، ذاکران حضرت سید الشهدا و وعاظ عالیقدر، باید از آرمان عاشورا نیز سخن بگویند، و همه جا از درون منازل تا فراز تکایا، دم از اقامه عدل بزنند و نابودسازی ظلم و جور.
و پیداست که پیدایش عدل جز با برانداختن "تکاثر" و "فقر" ممکن نیست.
پس مبارزه با تکاثر و فقر در راس تکلیف های دینی-اجتماعی جای دارد. و غفلت از آن، غفلت از حیات دین و تن زدن از اهتمام به امور مسلمین (بلکه اهم امور مسلمین) است، که موجب خروج از اسلام است.1

عاشورا، دست نوازش انسانیت است بر سر بی پناهان

1-گزارش الحیات ص72و73